Sáng 16/12, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) tổ chức tọa đàm “Giải pháp tăng trưởng xuất khẩu cao và bền vững” với sự tham gia của đại diện các bộ ngành, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp và các chuyên gia kinh tế. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh xuất khẩu Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải thay đổi mô hình tăng trưởng, phù hợp với diễn biến nhanh chóng của thương mại toàn cầu và mục tiêu phát triển bền vững đã được đề ra.
Tọa đàm nhận diện thách thức và giải pháp nâng cao năng lực xuất khẩu
Theo Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Nguyễn Anh Sơn, giai đoạn 2020–2025 đánh dấu bước phát triển mạnh mẽ của hoạt động xuất nhập khẩu, khẳng định vai trò trụ cột của thương mại đối với nền kinh tế. Kim ngạch xuất khẩu bình quân tăng khoảng 10% mỗi năm, giúp Việt Nam từ năm 2023 lọt vào nhóm 20 nền kinh tế có xuất khẩu hàng hóa lớn nhất thế giới. Trong 11 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu đạt 430,2 tỷ USD, tăng 16,1% so với cùng kỳ; cả năm dự báo vượt 470 tỷ USD, tăng xấp xỉ 16% so với 2024.
Bên cạnh kết quả tích cực, ông Sơn nhấn mạnh Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức mang tính cấu trúc và dài hạn. Trên bình diện quốc tế, sự phục hồi chậm của kinh tế thế giới, xung đột địa chính trị và xu hướng bảo hộ thương mại đang thu hẹp dư địa tăng trưởng theo cách truyền thống. Đặc biệt, các tiêu chuẩn mới về phát triển bền vững, giảm phát thải, truy xuất nguồn gốc, trách nhiệm xã hội… ngày càng trở thành điều kiện bắt buộc để tiếp cận các thị trường lớn, tạo áp lực lớn cho doanh nghiệp xuất khẩu.
Ở góc độ nội tại, tăng trưởng xuất khẩu hiện vẫn phụ thuộc nhiều vào khu vực FDI, trong khi doanh nghiệp trong nước chưa tham gia sâu vào các khâu tạo giá trị cao trong chuỗi toàn cầu. Năng lực thiết kế sản phẩm, marketing quốc tế và xây dựng thương hiệu của nhiều ngành còn hạn chế; đồng thời mức độ phụ thuộc vào nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu vẫn ở mức cao.
Định hình hướng đi mới cho xuất khẩu trong bối cảnh mới
Tại tọa đàm, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Trần Thanh Hải cho biết Việt Nam cần chuyển dịch mạnh mẽ từ tăng trưởng theo chiều rộng sang phát triển theo chiều sâu, tăng giá trị gia tăng, hàm lượng công nghệ và nội địa hóa. Trong khi đó, các đại biểu khác cũng nhấn mạnh vai trò của thương mại điện tử xuyên biên giới trong mở rộng thị trường, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết về nâng cao năng lực số và logistics cho doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Chuyên gia pháp luật và hội nhập kinh tế quốc tế TS. Nguyễn Thị Thu Trang lưu ý, việc đáp ứng các chuẩn mực về môi trường, lao động và quản trị doanh nghiệp không còn là lựa chọn mà là điều kiện bắt buộc để hàng hóa Việt Nam có thể cạnh tranh bền vững trên thị trường quốc tế.
Đại biểu tham dự cũng đồng thuận rằng, để tiếp tục duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu cao và bền vững, cần đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng logistics, thúc đẩy chuyển đổi xanh – số, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.